Skóra człowieka jest najbardziej zewnętrznym i zarazem największym narządem ciała ludzkiego.
Jej powierzchnia liczy 1,5-1,8m2. Składa się z trzech głównych, integralnych ze sobą warstw ułożonych jedna na drugiej. Najbardziej zewnętrzną warstwę stanowi naskórek, następnie wyróżniamy skórę właściwą oraz tkankę podskórną. Grubość skóry jest zależna od okolicy ciała. Najgrubsza skóra występuje w części dłoniowej powierzchni rąk oraz na podeszwach i stopach. Najcieńsza natomiast pokrywa wargi i powieki. Naskórek ma ciągły kontakt ze środowiskiem zewnętrznym. Składa się z czterech warstw ułożonych poziomo jedna na drugiej. Zaczynając od warstwy sąsiadującej ze skórą właściwą wyróżnia się warstwę podstawną, kolczystą, ziarnistą oraz rogową. Proces odnowy naskórka tzw. proces keratynizacji wynosi ok. 28 dni. Nowo powstałe komórki – keratynocyty (stanowiące ok.90% wszystkich komórek naskórka) tworzą się w warstwie podstawnej naskórka i stopniowo, ulegając różnym przemianom, wędrują ku górze przez wszystkie cztery warstwy, by w końcu dotrzeć na powierzchnię i zostać usunięte. Oprócz keratynocytów w naskórku występują również inne komórki odpowiedzialne za szereg różnych funkcji. Komórki Merkla, nieliczne, to receptory czuciowe. Melanocyty determinują kolor skóry dzięki produkcji barwnika- melaniny, a komórki Langerhansa stanowią bardzo ważny element układu odpornościowego. Skóra właściwa przyjmuje postać włóknistej i elastycznej warstwy zbudowanej z tkanki łącznej. Najważniejszymi elementami budowy skóry właściwej są:
- komórki- fibrocyty, fibroblasty odpowiedzialne za produkcje białek i proteoglikanów, histiocyty oraz komórki migrujące do skóry z innych narządów np. limfocyty, makrofagi, granulocyty;
- białka strukturalne- w tym kolagen warunkujący wytrzymałość skóry, elastyna odpowiadająca za elastyczność, a także najdelikatniejsze ze wszystkich włókna oksytatlenowe;
- bezpostaciowy żel mukopolisacharydowy- macierz, w której zanurzone są wszystkie wymienione powyżej składniki. Proteoglikany są zbudowane z glikozaminoglikanów połączonych z rdzeniem białkowym. Do grupy glikozaminoglikanów zalicza się słynny kwas hialuronowy.
Nie istnieje żadna linia odgraniczająca skórę właściwą od tkanki podskórnej. Struktury tych warstw wzajemnie się przenikają i stopniowo przechodzą zmiany strukturalne. Miejsce fibrocytów zajmują adipocyty, które powstają z fibroblastów. Fibroblasty sukcesywnie zaczynają się wypełniać kropelkami tłuszczu, by ostatecznie przybrać kształt kulistych komórek tłuszczowych. To właśnie dzięki nim skóra posiada właściwości izolacyjne oraz podporowe. W tkance tej znajdują się też naczynia krwionośne, limfatyczne i zakończenia nerwowe.
Biologiczne funkcje skóry
Skóra jest zewnętrzną osłoną ludzkiego organizmu. Pełni bardzo ważną rolę w ochronie przed działaniem czynników zewnętrznych, do których należą:
- działanie zimnych i ciepłych temperatur;
- promieniowanie słoneczne;
- substancje chemiczne,
- drobnoustroje.
Funkcję ochronną skóry warunkuje obecność płaszcza hydrolipidowego, który utrzymuje również prawidłowe pH skóry (zdrowa skóra ma odczyn kwaśny).
Oprócz funkcji ochronnej skóra pełni również szereg innych zadań. Bierze udział w termoregulacji i regulacji przepływu krwi. Ważną rolę w termoregulacji pełnią mięśnie gładkie w naczyniach żylnych, których napięcie determinuje zmianę średnicy naczyń. Dzięki temu jest możliwa regulacja przepływu krwi, co decyduje o zatrzymywaniu bądź oddawaniu ciepła. Skóra odbiera informacje dotyczące ucisku, drgań, bólu oraz wysokości temperatury otoczenia dzięki termoreceptorom wrażliwym na ciepło lub zimno, których jest ok. 2 miliony. Co więcej skóra bierze udział w przemianie materii poprzez wydzielanie potu, wraz z którym zostają usunięte niektóre produkty przemiany materii, takie jak mocznik, kwasy organiczne. W skórze, pod wpływem promieniowania słonecznego, odbywa się synteza witaminy D3. Przez skórę zachodzi również resorpcja niektórych związków chemicznych.
Dlaczego skóra jest ważna? Aspekt psychologiczno-społeczny
Skóra jako najbardziej widoczny narząd może wpływać na to jak jesteśmy odbierani przez otoczenie. W czasach kiedy media promują wizerunek idealnego piękna, osoby z problemami skórnymi mogą czuć się odrzucone i napiętnowane z powodu swojego wyglądu. Oprócz tego skóra jest swego rodzaju narzędziem komunikacji z otoczeniem. Odzwierciedla emocje, dzięki czemu stanowi ważny element kształtowania się poczucia wartości i samooceny. W efekcie różnego rodzaju defekty, choroby skóry negatywnie wpływają na jakoś życia.
Autor artykułu: Julia Safandowska https://julia-safandowska.pl/
Foto: https://kosmetologa.pl/
